نماد هفت‌سین
نماد هفت‌سین، نمادهای رسمی که از زمان ساسانی به بقای خود ادامه داده است. چرا بقای خود؟ از زمان ساسانیان تا کنون ده‌ها حکومت و پادشاهی بر سرزمین ایران حکمرانی کرده. حکومت‌هایی که بیشترشان فرهنگی متفاوت داشتند. اما امروزه نه‌تنها در ایران بلکه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همسایگان شمالی، شرقی و غربی این رسم را به‌جای می‌آورند و در هنگام رسیدن بهار و سال نو، سفره هفت‌سین می‌چینند. نقلیات در مورد نام و نمادهای این سفره متفاوت است برخی باور بر هفت چین دارند؛ برخی نیز می‌گویند در اصل هشت سین داریم و عده‌ای بر این باورند هفت شین صحیح است. این بحث‌ها صرفاً موضوعاتی است از نظر تاریخی، مهم فلسفهٔ وجود هفت‌سین و نمادهایشان است.
جانم فدای ایران”آرم جمهوری اسلامی“
تاریخچهٔ هفت‌سین
در مورد تاریخ دقیق پیدایش این رسم زیبا، اسناد معتبری در دسترس نیست؛ اما برخی این رسم را به قرن هشت و نه نسبت می‌دهد و برخی آن را فرهنگی ساسانی می‌دانند. به دلیل قدیمی بودن این آیین گرامیداشت نعمات خدا، ما امروزه در کشورهای همسایه و یا نزدیک به ایران که از نظر فرهنگی به ایران نزدیک هستند برپایی این رسم را می‌بینیم از جمله آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان و دیگر کشورها .
هفت‌سین، سفره‌ای که هر کدام از چیدنی‌هایش دارای یک نماد و القاکنندهٔ یک مفهوم هستند. این موادی که در سفرهٔ هفت‌سین گذاشته می‌شود عبارت‌اند از:
چیدنی‌هایی که اولشان “س” است: سبزه، سمنو، سرکه، سیب، سکه، سیر، سنجد، سماق، سنبل
بقیه چیدنی‌ها: تخم‌مرغ، قرآن، دیوان حافظ، شمع و شمعدانی، آینه، ماهی، نان
البته این سفره در هر جغرافیای متفاوت ممکن است فرق داشته باشد و در قسمت بالا معروف مواد چیدنی معرفی شدند.
شاید برایتان جالب باشد:”آرم استقلال“
آشنایی با نمادهای هفت‌سین
سبزه: همان‌گونه که با آمدن بهار طبیعت دوباره سبز و زنده می‌شود؛ وجود سبزه در سفره هفت‌سین نیز نشانهٔ امید به زندگی، تازه و جوان شدن اشاره دارد. طبق باور ایرانیان وجود سبزه در سفره شادی و طراوت آورند است.
سمنو: غذایی که هر سال چند روز قبل از روز سال‌تحویل طبخ و آماده می‌شود. این غذا از جوانه گندم به دست می‌آید و مغذی است. غذایی ایرانی‌الاصل که به باور نیاکانمان، سمنو نماد افزونی نعمت و روزی می‌باشد.
سرکه: این ماده باارزش غذا نیست؛ ولی یک طعم‌دهندهٔ فوق‌العاده است. سرکه خراب نمی‌شود و عمر طولانی دارد و هرچه قدیمی‌تر می‌شود، باارزش‌تر نیز می‌شود. در سفره هفت‌سین، سرکه نماد جاودانگی و مصون‌ماندن از خطرات است. چرا که در قدیم برای ابطال سحر و جادو استفاده می‌شده.
سیب: بین نمادهای هفت‌سین سیب، به تندرستی و سلامتی اشاره دارد و هدف چیدن آن در سفره نشان‌دادن حس سلامتی و نشاط به بازدیدکنندگان است. سیب نسبتاً بادوام و بسیار مقوی است و در مورد سیب در طب سنتی بسیار صحبت شده. همهٔ این عوامل موجب شده که سیب یکی از سین‌های این سفره باشد.
سکه: سکه به بخش اقتصادی رزق‌وروزی هر خانواده‌ای اشاره می‌کند. قراردادن سکه نشان‌دهندهٔ امید برای بهترشدن وضعیت اقتصادی یا استفاده در لحظات شادی نه برای بیماری و دیگر گرفتاری‌ها. به‌نوعی آرزویی برای کسب و خرج برای شادی‌هایمان.
سکه گفتیم یاد دلار افتادیم؛بخون در موردش”علامت دلار“
سیر: در باورهای ایرانیان پیش از اسلام سیر نماد اهورامزدا است. اما از طرفی سیر به دلیل خاصیت‌های درمانی فوق‌العاده از دیرباز در خانه‌های ایرانیان وجود داشته و حکیمان با استفاده از این سین ارزشمند هفت‌سین به معالجهٔ بیماری‌ها زیادی می‌پرداختند.
سنجد: از سنجد در نماد هفت‌سین، برداشت‌های متفاوتی وجود دارد برخی از مردم سنجد را نماد عشق و مهرورزی می‌دانند؛ ولی در مقابل به دلیل اینکه تمام قسمت‌های سنجد قابل‌استفاده و بسیار مقوی است مردم آن را نماد عقل و حکمت می‌دانند.
سماق: با اینکه غذا یا میوه نیست؛ ولی این چاشنی محبوب که ایرانیان همراه با کباب‌کوبیده آن را می‌خورند یکی از جایگاه‌ها را اشغال کرده. سماق نماد شور، اشتیاق و جنب‌وجوش، نشان می‌دهد که آدمی همراه در پی شادی و شادکردن است.
سنبل: گلی که در پاییز، با اولین یخ‌بندان کاشته می‌شود و در هنگام فصل زندگی، باز می‌شود و خودنمایی می‌کند. این گل نماد آغاز بهار و رسیدن نوبهار است.
تخم‌مرغ: تخم‌مرغ کنایه‌ای است به زندگی و زادوولد. پرندگان به واسط تخمشان ادامه بقا می‌دهند. تخم‌مرغ به یادمان می‌آورد که زندگی در حال رفتن است. برخی عزیزان بینمان نیستند؛ ولی اعضای جدیدی نیز اضافه شده‌اند.
قرآن: کتاب پیامبر محبوبمان که زندگی‌شان را برای نشر مفاهیم عظیم این کتاب صرف کردند. مطمئناً باید بر سر هر هفت‌سینی باشد. آن نماد اسلام و جاری بودن صفای اسلامی در خانه است.
دیوان حافظ: سرک کشیدن به تحفه‌های حافظ این شاعر عرفانی ایرانی نیز در بین ایرانیان رواج دارد. شعرهای دلنشین و عمیق حافظ فرصت همنشینی‌های عاشقانه را به خانواده‌ها می‌دهد.
شمع و شمعدانی: نور در هر زمان و مکانی، مبارک شمرده می‌شود. همیشه نور نماد پاکی، صداقت، دوستی و امید بوده. این مفاهیم از شمعدانی‌ها با شمع‌هایش گرفته می‌شود و گاهی برخی آن را نماد افراد خانه می‌دانند که چون شمع در حال زندگی هستند. در برخی از خانه‌ها به‌ازای تمام خانواده شمع جداگانه‌ای گذاشته می‌شود.
آینه: همانند سفرهٔ عقد در سفره هفت‌سین نیز آینه نقش کلیدی دارد. نماد پاکی، صداقت و شفافیت روابط و عدم کدورت است.
ماهی: حیوان زنده‌ای که جزو جدایی‌ناپذیر سفره هفت‌سین و بازار عید است. ماهی نماد زندگی و تکاپوست.
نان: در فرهنگ اسلامی، بین غذاها، نان از همه حرمت بیشتری دارد و در مورد حفظ حرمت و ضایع نکردن نان نکات اخلاقی زیادی گفته شده. نان نماد رزق‌وروزی حلال، پاک و شکرگزاری و قناعت است. نانی که چند مرحله را پشت سر می‌گذارد تا به دست مصرف‌کننده برسد، زمانی باید استفاده شود که شکرگزاری آن صورت بگیرد. البته در بیشتر نواحی ایران از نان استفاده نمی‌شود.
جمع‌بندی
این چیدنی‌ها در سفرهٔ ایرانیان همواره نماد آرزوها و خواسته‌هایشان است. نماد هفت‌سین به تندرستی، رزق‌وروزی، ثروت، برکت، شادی و بسیاری از مفاهیم مثبت دیگر اشاره دارد. این نمادها از گذشته‌های دور به ما رسیده‌اند و باید به آیندگان نیز انتقال یابند. امیدواریم همیشه با عزیزانتان بر سر سفره‌های رنگین هفت‌سین بنشینید.
دیدگاهتان را بنویسید